Viêm tuyến giáp: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Viêm tuyến giáp: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Viêm tuyến giáp là một trong những rối loạn thường gặp ở hệ nội tiết, ảnh hưởng đến khả năng sản xuất hormone tuyến giáp – yếu tố đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa chuyển hóa, điều tiết nhiệt độ cơ thể, nhịp tim và nhiều chức năng sống khác. Bệnh có thể diễn biến âm thầm hoặc tiến triển nhanh tùy theo thể bệnh và cơ địa mỗi người. Việc hiểu rõ các triệu chứng, nguyên nhân và phương pháp điều trị viêm tuyến giáp sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe bản thân và gia đình.

Viêm tuyến giáp là gì

Viêm tuyến giáp là tình trạng tuyến giáp – một tuyến nhỏ hình cánh bướm nằm ở phía trước cổ – bị viêm, dẫn đến sự thay đổi trong chức năng sản xuất hormone tuyến giáp. Tình trạng viêm này có thể làm tăng hoặc giảm lượng hormone tiết ra, từ đó gây ra các rối loạn trong cơ thể như cường giáp hoặc suy giáp.
Tùy thuộc vào nguyên nhân, diễn biến và triệu chứng, viêm tuyến giáp được chia thành nhiều thể bệnh khác nhau, trong đó phổ biến nhất là viêm tuyến giáp cấp tính, bán cấp và mãn tính.

Các loại viêm tuyến giáp

Về cơ bản, viêm tuyến giáp được chia thành các loại như sau:
•    Viêm tuyến giáp cấp tính
Đây là thể hiếm gặp nhưng có biểu hiện rõ rệt và dễ nhận biết. Viêm tuyến giáp cấp tính thường do nhiễm trùng vi khuẩn gây ra. Tuyến giáp sưng to, đau, da vùng cổ đỏ và có thể xuất hiện sốt, ớn lạnh, mệt mỏi toàn thân.
•    Viêm tuyến giáp bán cấp
Thường gặp hơn viêm cấp tính, viêm tuyến giáp bán cấp (còn gọi là viêm tuyến giáp De Quervain) thường khởi phát sau một đợt nhiễm virus đường hô hấp trên. Bệnh có đặc điểm đau lan từ cổ lên tai, sờ vào vùng tuyến giáp thấy đau nhói, kèm theo sốt nhẹ và mệt mỏi.
•    Viêm tuyến giáp mãn tính
Thể phổ biến nhất là viêm tuyến giáp Hashimoto, một bệnh lý tự miễn xảy ra khi hệ miễn dịch tấn công nhầm tuyến giáp, làm tuyến này bị tổn thương lâu dài. Viêm tuyến giáp mãn tính tiến triển chậm, thường không đau nhưng có thể dẫn đến suy giáp nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân khởi phát bệnh viêm tuyến giáp

Tùy theo từng thể bệnh mà nguyên nhân gây viêm tuyến giáp cũng khác nhau:
•    Viêm tuyến giáp cấp tính: Thường do nhiễm trùng do vi khuẩn, hiếm gặp hơn do nấm hoặc ký sinh trùng. Tình trạng này có thể xuất hiện ở người có hệ miễn dịch suy yếu hoặc sau phẫu thuật vùng cổ.
•    Viêm tuyến giáp bán cấp: Đa phần liên quan đến nhiễm virus, đặc biệt là sau khi người bệnh mắc cúm, sởi, quai bị, viêm họng do virus.
•    Viêm tuyến giáp mãn tính: Chủ yếu do rối loạn tự miễn (như bệnh Hashimoto), khi cơ thể sản sinh kháng thể chống lại chính tuyến giáp. Ngoài ra, yếu tố di truyền, môi trường, thiếu hụt i-ốt hoặc lạm dụng thuốc cũng có thể là nguyên nhân kích hoạt bệnh.

Nguyên nhân khởi phát bệnh viêm tuyến giáp

Triệu chứng của viêm tuyến giáp

Viêm tuyến giáp có thể nhận biết bằng những triệu chứng như:
•    Viêm cấp tính
•    Sốt cao, rét run
•    Tuyến giáp sưng to, đau khi chạm vào
•    Da cổ vùng tuyến giáp có thể nóng, đỏ
•    Cảm giác đau lan lên hàm hoặc tai
•    Mệt mỏi, chán ăn
•    Có thể kèm theo hạch cổ
•    Viêm bán cấp
•    Đau vùng cổ, nhất là khi nuốt hoặc xoay đầu
•    Đau có thể lan lên tai hoặc hàm
•    Sốt nhẹ
•    Tuyến giáp sưng to, có thể cứng hoặc mềm
•    Nhịp tim nhanh, hồi hộp (do cường giáp thoáng qua)
•    Mệt mỏi, khó chịu
•    Viêm mãn tính
•    Tiến triển âm thầm, nhiều trường hợp không có triệu chứng rõ ràng
•    Có thể phát hiện tuyến giáp to bất thường khi khám sức khỏe định kỳ
•    Da khô, lạnh
•    Rụng tóc, táo bón, mệt mỏi kéo dài
•    Tăng cân không rõ lý do
•    Trường hợp nặng có thể gây suy giáp rõ rệt

Triệu chứng của viêm tuyến giáp

Chẩn đoán viêm tuyến giáp

Việc chẩn đoán chính xác loại viêm tuyến giáp đóng vai trò quan trọng trong điều trị. Các phương pháp thường được sử dụng bao gồm:
•    Khám lâm sàng: Đánh giá kích thước, độ cứng, mức độ đau của tuyến giáp.
•    Xét nghiệm máu:
o    TSH, T3, T4 để kiểm tra chức năng tuyến giáp.
o    Xét nghiệm kháng thể (anti-TPO, anti-TG) để phát hiện bệnh tự miễn.
o    CRP, bạch cầu để đánh giá viêm (trong viêm cấp tính).
•    Siêu âm tuyến giáp: Đánh giá cấu trúc tuyến giáp, phát hiện nốt bất thường, tình trạng viêm, xơ hóa.
•    Chụp xạ hình tuyến giáp: Giúp phân biệt với các bệnh lý khác như Basedow hoặc nhân giáp nóng/lạnh.
•    Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA): Nếu có nghi ngờ khối u hoặc cần phân biệt với ung thư tuyến giáp.

Các phương pháp điều trị viêm tuyến giáp

Việc điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân và thể bệnh:
1. Viêm tuyến giáp cấp tính
•    Kháng sinh phổ rộng (nếu do vi khuẩn)
•    Thuốc hạ sốt, giảm đau
•    Trong trường hợp áp xe, có thể cần dẫn lưu hoặc phẫu thuật
2. Viêm tuyến giáp bán cấp
•    Thuốc giảm đau kháng viêm không steroid (NSAID): như ibuprofen, naproxen
•    Trong trường hợp nặng, bác sĩ có thể chỉ định corticosteroid
•    Theo dõi chức năng tuyến giáp, điều trị cường giáp hoặc suy giáp thoáng qua nếu có

3. Viêm tuyến giáp mạn tính (Hashimoto)
•    Nếu chưa suy giáp, chỉ cần theo dõi định kỳ
•    Khi có biểu hiện suy giáp, điều trị bằng hormone tuyến giáp thay thế (levothyroxine)
•    Khám và kiểm tra định kỳ để điều chỉnh liều thuốc phù hợp

Các phương pháp điều trị viêm tuyến giáp

Phòng ngừa viêm tuyến giáp

Viêm tuyến giáp có thể khó phòng ngừa tuyệt đối, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng các biện pháp sau:
•    Tăng cường hệ miễn dịch: Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng kéo dài.
•    Bổ sung đủ i-ốt, đặc biệt với phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ – nên sử dụng muối i-ốt trong bữa ăn hàng ngày.
•    Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu gia đình có tiền sử bệnh tuyến giáp.
•    Không tự ý dùng thuốc chứa i-ốt hoặc hormone nếu chưa có chỉ định của bác sĩ.
•    Tránh tiếp xúc với các chất độc hại (tia xạ, kim loại nặng) trong thời gian dài.
Viêm tuyến giáp là bệnh lý nội tiết thường gặp nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Dù ở thể cấp tính, bán cấp hay mãn tính, việc lắng nghe cơ thể và chủ động đi khám khi có dấu hiệu bất thường là chìa khóa giúp bạn bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Nếu bạn có bất kỳ nghi ngờ nào về tuyến giáp của mình – đừng ngần ngại liên hệ với bác sĩ chuyên khoa nội tiết để được tư vấn, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Liên hệ ngay để đặt lịch khám tại TTH Hospital.
Bệnh viện Đa khoa TTH Vinh – Nghệ An
Địa chỉ: 105 Lý Thường Kiệt, phường Lê Lợi, TP Vinh, Nghệ An
Điện thoại: 0948.956.622
Bệnh viện Đa khoa TTH Hà Tĩnh – Hà Tĩnh
Địa chỉ: Số 01 đường Ngô Quyền, TP. Hà Tĩnh
Điện thoại: 0912.555.115
Bệnh viện Đa khoa TTH Quảng Bình – Quảng Bình
Địa chỉ: 99 Điện Biên Phủ, phường Phú Hải, TP Đồng Hới, Quảng Bình
Điện thoại: 0857.867.222

Bệnh Lý Thường Gặp