Buồng trứng đa nang là gì?

Buồng trứng đa nang (tiếng Anh là Polycystic Ovary Syndrome – PCOS) là một bệnh liên quan đến rối loạn nội tiết tố, mất cân bằng hormone trong cơ thể phụ nữ. Hội chứng buồng trứng đa gây ra nhiều bệnh nghiêm trọng ở phụ nữ đồng thời ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản.

Theo thống kê cho thấy, có khoảng 2,2 - 26,7% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản từ 15 – 44 tuổi mắc hội chứng đa nang buồng trứng. Tuy nhiên nhiều người trong số họ không phát hiện được mình mắc bệnh nên đã không được điều trị kịp thời dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.

Dấu hiệu buồng trứng đa nang

Những dấu hiệu và triệu chứng điển hình của hội chứng buồng trứng đa nang:

·         Chu kỳ kinh nguyệt không đều: Rối loạn kinh nguyệt, rong kinh hay ngày kinh ít, kinh nguyệt ra ít, bất thường.

·         Tăng cân, béo phì: phụ nữ bị buồng trứng đa nang thông thường sẽ đột ngột tăng cân, dẫn đến béo phì.

·         Chứng mọc lông: lông ở tay, chân, mặt, bụng, ngực phát triển quá mức so với người bình thường.

·         Mụn trứng cá: qua tuổi dậy thì nhưng mụn trứng cá vẫn xuất hiện và không đáp ứng với các phương pháp điều trị thông thường

·         Da đổ dầu, nhờn.

·         Da dày, mịn, và sẫm màu ở những vùng có nếp như nách, háng, cổ.  

·         Nhiều túi nang nhỏ chứa dịch lỏng xuất hiện trong buồng trứng.

Ngoài ra, hội chứng buồng trứng đa nang có thể xuất hiện đa nang buồng trứng phải hay đa nang buồng trứng trái. Chính vì vậy sau khi phát hiện các dấu hiệu nghi ngờ buồng trứng đa nang hãy đến bệnh viện để được thăm khám và có phác đồ điều trị phù hợp không làm ảnh hướng đến khả năng sinh sản.

Nguyên nhân gây buồng trứng đa nang

Mặc dù nguyên nhân gây hội chứng buồng trứng đa nang nhưng bệnh có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Nguyên nhân có thể là kháng insulin, tăng mức độ hormone trong cơ thể hay chu kỳ kinh nguyệt không đều.

Ngoài các nguyên nhân trên, có một số nguyên nhân khác có thể được xem là nguyên nhân gây buồng trứng đa nang:

·         Di truyền: Trong nhà nếu có bà, mẹ, chị (em) gái mắc hội chứng này thì nguy cơ mắc hội chứng đa nang buồng trứng của bạn sẽ cao hơn so với người bình thường:  

·         Chế độ ăn uống: Chế độ ăn giàu tinh bột cũng có thể là nguyên nhân của bệnh.

Biến chứng của buồng trứng đa nang

Trường hợp bệnh nhân không phát hiện sớm bệnh và có giải pháp điều trị kịp thời sẽ để lại những biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như khả năng mang thai cao:

Ảnh hưởng chu kỳ kinh nguyệt

Rối loạn nội tiết tố, mất cân bằng hormone ảnh hưởng trực tiếp đến chu kỳ kinh nguyệt. Những người bị đa nang buồng trứng, quá trình rụng trứng sẽ không diễn ra bình thường và đều đặn như những người khác. Chu kỳ kinh nguyệt có thể đến chậm hoặc nhanh hơn so với bình thường. Rối loạn rụng trứng cản trở việc thụ thai dẫn đến vô sinh, hiếm muộn ở nhiều cặp vợ chồng.  

Vô sinh

Hội chứng buồng trứng đa nang do tình trạng rối loạn nội tiết và là một trong những nguyên nhân thường gặp gây rối loạn phóng noãn  hay vô sinh do không rụng trứng. Khi testosterone được sinh ra trong buồng trứng quá nhiều, trứng sẽ phát dục chậm hoặc dừng phát triển ở giai đoạn chưa chín. Người bị mắc bệnh đa nang buồng trứng có thể kinh nguyệt không đúng chu kỳ, ít, ít dần, không thấy hiện tượng trứng rụng hằng tháng. Khi siêu âm, trong buồng trứng sẽ xuất hiện nhiều nang nhỏ 6 - 10 nang với kích thước 10mm. Do nang noãn không phát triển được, trứng không thể trưởng thành và không diễn ra hiện tượng rụng trứng theo từng chu kỳ. Tuy nhiên không phải ai mắc buồng trứng đa nang cũng sẽ bị vô sinh, nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ không dẫn đến vô sinh hiếm muộn.

Béo phì

Có đến 30 - 50% phụ nữ mắc hội chứng đa nang buồng trứng sẽ tăng cân, béo phì.

Di truyền bệnh cho con

Đa nang buồng trứng là do nội tiết tố trong cơ thể nữ giới bị rối loạn. Khiến buồng trứng tăng sinh androgen nhiều hơn bình thường. Nồng độ nội tiết tố cao sẽ ảnh hưởng tới sự phát triển và phóng thích noãn (quá trình rụng trứng). Tỉ lệ người có bà, mẹ, chị gái bị đa nang buồng trứng có tỉ lệ bị đa nang buồng trứng cao hơn người bình thường.

Ung thư nội mạc tử cung

Khi buồng trứng đa nang không được phát hiện sớm, dẫn đến nguy cơ bị ung thư nội mạc tử cung cao hơn với người không mắc.  Do ảnh hưởng của estrogen nên lớp nội mạc tử cung sẽ dày lên để đón trứng được thụ thai về làm tổ. Nếu người không thụ thai, lớp niêm mạc sẽ bong ra tạo kinh nguyệt. Trường hợp kinh nguyệt bất thường hoặc mất kinh, lớp niêm mạc sẽ ngày dày lên và không bong ra do tác dụng của estrogen. Khi hàm lượng estrogen trong cơ thể cao sẽ làm tăng nguy cơ ung thư nội mạc tử cung.

Bệnh tim

Do hàm lượng insulin cao dẫn đến tăng huyết áp, tăng cholesterol, xơ vữa động mạch, từ đó làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ. Chính vì vậy bệnh nhân mắc đa nang buồng trứng sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn.

Cách chữa buồng trứng đa nang

Buồng trứng đa nang có chữa được không? Là câu hỏi của hầu hết các bệnh nhân mắc đa nang buồng trứng. Vậy làm sao để điều trị buồng trứng đa nang hiệu quả:

Giảm cân

Nghiên cứu cho thấy, việc giảm cân trên đối tượng béo phì sẽ giúp điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt, đồng thời cải thiện các triệu chứng PCOS. Thêm vào đó, giảm cân cũng giúp giảm insulin, cải thiện mức cholesterol, giảm các nguy cơ mắc bệnh lý tim mạch và bệnh tiểu đường.

Tập thể dục

Việc rèn luyện thể dục thể thao thường xuyên với cường độ vừa phải sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh, dẻo dai, giảm căng thẳng, stress hiệu quả sẽ giúp cơ thể điều hòa nội tiết tố, cải quá trình rụng trứng và mức insulin ở phụ nữ rất hiệu quả.

Sử dụng thuốc

Những trường hợp các nang trứng đã phát triển lớn sẽ được bác sĩ chỉ định điều trị bằng thuốc. Tùy vào từng đối tượng và tình trạng bệnh lý mà thuốc chỉ định điều trị cũng sẽ khác nhau.

·         Thuốc tránh thai: Dùng thuốc tránh thai kết hợp với estrogen và progestin hàng ngày giúp cân bằng lượng hormone trong cơ thể, điều chỉnh quá trình rụng trứng, làm giảm các triệu chứng buồng trứng đa nang, đồng thời năng ngừa ung thư nội mạc tử cung.

·         Thuốc Clomiphene (Clomid): Đây là thuốc có tác dụng hỗ trợ sinh sản, kích thích phóng noãn cho phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang có thể mang thai.

·         Thuốc Metformin (Glucophage, Fortamet): Giúp điều trị hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) bằng cách cải thiện lượng insulin. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc kết hợp dùng thuốc Metformin với tập thể dụ và thay đổi chế độ ăn uống phù hợp sẽ giúp bệnh nhân giảm rối loạn kinh nguyệt, giảm lượng đường trong máu và giảm cân, giảm lượng đường trong máu và giảm rối loạn kinh nguyệt tốt hơn không dùng thuốc.

·         Các phương pháp tẩy lông: Kem Eflornithine (Vaniqa) là một loại thuốc kê đơn có tác dụng làm chậm sự phát triển của lông trên người có lông rậm do mắc phải hội chứng buồng trứng đa nang. Ngoài ra, hiện nay trên thị trường có nhiều phương pháp triệt lông mang lại hiệu quả như điện phân, laser...  

Khuyến cáo người bệnh PCOS không nên tự ý sử dụng điều trị khi chưa có chỉ định điều trị của bác sĩ, tránh trường hợp sử dụng thuốc sai mục đích mang đến những biến chứng nguy hiểm do tác dụng phụ của thuốc gây nên.

Phẫu thuật nội soi buồng trứng

Trong trường hợp các nang trứng phát triển to, gây chèn ép lên các bộ phận khác gây đau đớn và có nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản về sau có thể sẽ phải can thiệp bằng phương pháp phẫu thuật hút, loại bỏ.

Buồng trứng đa nang có con được không?

Thực tế ở nhiều nghiên cứu cho thấy, không phải cứ bị đa nang buồng trứng là sẽ không thể mang thai, vẫn có nhiều trường hợp mang thai bình thường thậm chí là sinh đôi. Tuy nhiên những trường hợp hay vợ chồng đã thả một thời gian nhưng vẫn chưa đậu thai thì cần phải đến bệnh viện để kiểm tra lại chức năng sinh sản của buồng trứng. Người bệnh không nên lo lắng bởi buồng trứng đa nang là hội chứng mà rất nhiều chị em gặp phải, cơ hội để làm mẹ với nền Y học hiện nay không còn gặp khó khăn như trước. Các trường hợp đa nang buồng trứng sẽ được điều trị nếu được phát hiện và chữa trị kịp thời.

Những lưu ý khi bị buồng trứng đa nang

Buồng trứng đa nang có nên uống sữa đậu nành

Người bệnh mắc buồng trứng đa nang vẫn có thể uống một ít sữa đậu nành. Tuy nhiên, đậu nành có ảnh hưởng đến nội tiết tố nữ nên cần tránh lạm dụng gây tăng sinh nang trứng.

Buồng trứng đa nang trứng có uống được vitamin e không

Vitamin E không chỉ là dưỡng chất rất quan trọng đối với cơ thể. Ở nữ giới vitamin E có thể cải thiện độ nhạy insulin và tình trạng viêm, có thể chống lại stress, rất quan trọng trong quá trình sinh sản ở phụ nữ. Chính vì vậy, việc bổ sung vitamin E đều đặn là cần thiết trong quá trình điều trị cho bệnh nhân bị buồng trứng đa nang.

Buồng trứng đa nang trứng gây mụn

Rối loạn hormone gây nên tình trạng mụn trứng cá mọc ở khu vực mặt, lưng, ngực...

Buồng trứng đa nang gây tăng cân

Hội chứng buồng trứng đa nang kháng insulin đồng thời gây rối loạn nội tiết, đây được xem là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng tăng cân, béo.

Buồng trứng đa nang kiêng ăn gì

Để các nang nước ở buồng trứng không phát triển, người bệnh cần lưu ý hạn chế, kiêng một số loại thực phẩm ảnh hưởng như:

·         Carbohydrate tinh chế.

·         Đồ ăn chiên xào, nhiều dầu mỡ.

·         Các loại thịt đã qua chế biến.

·         Chế phẩm từ sữa.

·         Sản phẩm làm từ đậu nành.

·         Chất béo không lành mạnh.

·         Đồ uống có gas.

·         Cà phê.

·         Rượu.