Thoái hóa khớp: Triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Thoái hóa khớp là gì?

Thoái hóa khớp, còn được gọi là viêm khớp dạng thoái hóa hoặc bệnh thoái hóa khớp, là một tình trạng liên quan đến sự suy giảm và hủy hoại của mô dẫn xuất từ xương khớp (gồm sụn, xương và mô mềm xung quanh) trong khớp.

Triệu chứng thoái hóa khớp 

Triệu chứng của thoái hóa khớp có thể thay đổi tùy theo khớp bị ảnh hưởng và mức độ nặng nhẹ của tình trạng. Dưới đây là một số triệu chứng chung của thoái hóa khớp:

Đau khớp

Đau thường là triệu chứng đầu tiên và phổ biến nhất của thoái hóa khớp. Đau có thể xuất hiện khi bạn di chuyển khớp hoặc sau khi bạn đã nghỉ ngơi. Đau có thể thay đổi từ nhẹ đến nặng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày.

Sưng khớp

Khớp có thể trở nên sưng hoặc phình to do viêm nhiễm hoặc tăng dịch trong khớp.

Giới hạn linh hoạt

Thoái hóa khớp thường làm giảm linh hoạt của khớp. Bạn có thể gặp khó khăn trong việc uốn cong hoặc kéo dài khớp như trước.

Âm thanh khớp

Có thể nghe thấy tiếng kêu khi di chuyển khớp. Tiếng kêu này thường xuất phát từ sự ma sát giữa các bề mặt xương trong khớp do sụn bị mòn.

Cứng khớp

Khớp có thể trở nên cứng và khó di chuyển sau thời gian nghỉ ngơi. Điều này thường được gọi là "cứng khớp ban đầu" và thường giảm đi sau khi khớp được vận động.

Sưng phù và nóng đỏ

Nếu khớp bị viêm nhiễm, da xung quanh khớp có thể trở nên đỏ, nóng và đau.

Sự thay đổi hình dáng khớp

Trong một số trường hợp nặng, thoái hóa khớp có thể gây ra sự thay đổi hình dáng của khớp, khiến cho các khớp bị lệch khỏi vị trí bình thường.

Các vị trí thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp có thể ảnh hưởng đến nhiều khớp khác nhau trong cơ thể. 

Khớp gối (khớp háng-khớp gối)

Khớp hông (khớp cơ hông-khớp đùi)

Khớp tay (khớp cổ tay, khớp cùi chỏ, khớp đốt ngón tay)

Khớp cột sống (đốt sống cổ, ngực và thắt lưng)

Khớp vai: Khớp vai (khớp váy-đùi)

Khớp cổ 

Khớp khuỷu tay

Khớp cổ chân

Nguyên nhân khiến các khớp bị thoái hóa

Lão hóa

Quá trình lão hóa tự nhiên là một yếu tố quan trọng góp phần vào thoái hóa khớp. Khi tuổi tác tăng, sụn trong khớp có thể bị mất tính đàn hồi và dần mòn, làm giảm khả năng bảo vệ khớp khỏi va chạm và căng thẳng.

Di truyền

Yếu tố di truyền có thể làm cho một người có khả năng cao hơn để phát triển thoái hóa khớp nếu trong gia đình đã có người mắc bệnh tương tự.

Thương tổn và căng thẳng

Các chấn thương cơ học lâu dài hoặc căng thẳng không đủ thời gian để phục hồi có thể góp phần vào việc mòn sụn và dẫn đến thoái hóa khớp. Điều này có thể xảy ra do các hoạt động vận động quá mức, thể thao không đúng cách hoặc làm việc với vận động lặp đi lặp lại.

Thiếu chất dinh dưỡng

Chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng, đặc biệt là thiếu các dưỡng chất quan trọng như vitamin D, canxi và các chất chống oxy hóa, có thể góp phần vào thoái hóa khớp.

Tình trạng y tế khác

Các bệnh khớp viêm nhiễm như viêm khớp dạng thấp và bệnh viêm khớp dạng thấp có thể tăng nguy cơ thoái hóa khớp.

Trọng lực và áp lực liên tục

Các khớp chịu trọng lực và áp lực liên tục trong các hoạt động hàng ngày. Cường độ áp lực này có thể góp phần vào sự thoái hóa khớp theo thời gian.

Chứng béo phì

Việc cơ thể mang một lượng cân nặng quá lớn tạo ra áp lực thêm cho các khớp, đặc biệt là khớp gối và khớp háng.

Áp lực và va đập

Các hoạt động như nhảy múa, vận động mạnh, hoặc va chạm có thể gây ra các vấn đề và tổn thương cho các khớp.

Sự mất cân bằng cơ bắp

Mất cân bằng trong cơ bắp xung quanh khớp có thể làm tăng áp lực và căng thẳng lên các khớp.

Xem thêm: "Dấu hiệu tràn dịch khớp và phương pháp điều trị an toàn".

Phương pháp chẩn đoán thoái hóa khớp 

Phương pháp chẩn đoán thoái hóa khớp thường dựa vào một sự kết hợp giữa triệu chứng của bệnh, các xét nghiệm cần thiết. Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán thông thường được sử dụng:

Khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ hỏi về triệu chứng mà bạn đang gặp phải, bao gồm đau, sưng, giới hạn di chuyển và bất kỳ vấn đề nào khác liên quan đến khớp. Khám cơ bản có thể bao gồm việc kiểm tra sự linh hoạt và xác định các dấu hiệu về sưng, đỏ, và nóng ở các khớp.

X-quang (radiography)

X-quang là một phương pháp hình ảnh thông thường được sử dụng để đánh giá tình trạng của các khớp và xác định mức độ thoái hóa. X-quang có thể hiển thị mức độ mòn sụn, thay đổi hình dáng khớp và các dấu hiệu khác của thoái hóa khớp.

MRI (Magnetic Resonance Imaging)

MRI cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về cấu trúc mềm và xương xung quanh khớp. Nó có thể phát hiện các thay đổi như viêm nhiễm, tổn thương mềm và dấu hiệu sớm của thoái hóa.

Siêu âm

Siêu âm cung cấp hình ảnh thời gian thực về cấu trúc mềm và dòng chảy máu xung quanh khớp. Nó có thể giúp xác định việc tổn thương và viêm nhiễm.

Chẩn đoán chất lỏng khớp

Bác sĩ có thể thực hiện việc lấy mẫu chất lỏng từ khớp để kiểm tra các dấu hiệu của viêm nhiễm và xác định tình trạng khớp.

Chẩn đoán hình thức điện toán (CT scan)

CT scan cung cấp hình ảnh 3D chi tiết hơn về cấu trúc xương và khớp, có thể giúp xác định chính xác hơn về thoái hóa và thay đổi hình dáng khớp.

Xét nghiệm máu

Một số xét nghiệm máu có thể được thực hiện để loại trừ các nguyên nhân khác của triệu chứng và để đánh giá tình trạng tổng thể của cơ thể.

Thoái hóa khớp có chữa được không?

Mặc dù không có cách chữa trị tận gốc cho thoái hóa khớp, nhưng có nhiều biện pháp điều trị và quản lý có thể giúp giảm đau, cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa sự tiến triển của tình trạng. 

  • Thuốc giảm đau và kháng viêm: Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) và các loại thuốc giảm đau khác có thể giúp làm giảm đau và viêm nhiễm liên quan đến thoái hóa khớp. Tuy nhiên, hãy sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh tác dụng phụ.
  • Thuốc glucosamine và chondroitin: Các loại thuốc này có thể giúp bổ sung dưỡng chất cho sụn và giảm triệu chứng của thoái hóa khớp.
  • Liệu pháp vật lý trị liệu: Chiropractic, vật lý trị liệu, và tập thể dục thiết kế riêng có thể giúp cải thiện linh hoạt và cường độ cơ bắp, giúp hỗ trợ và bảo vệ khớp.
  • Thuốc tiêm: Trong một số trường hợp nặng, bác sĩ có thể đề xuất tiêm thuốc vào khớp để giảm đau và viêm nhiễm.
  • Thay thế khớp: Trong các trường hợp mà thoái hóa khớp đã gây hại lớn đến khả năng di chuyển và gây đau đớn nghiêm trọng, việc thay thế khớp bằng một khớp giả có thể được xem xét.
  • Lối sống lành mạnh: Duy trì một lối sống lành mạnh bao gồm việc duy trì cân nặng, tập thể dục đều đặn, ăn chế độ ăn uống cân đối và ngăn ngừa thói quen hút thuốc và tiêu thụ cồn.
  • Quản lý căng thẳng: Học cách quản lý căng thẳng có thể giúp giảm mức độ đau và cải thiện tâm trạng.

Chữa thoái hóa khớp bằng đông y 

Đông y có một loạt các phương pháp và liệu pháp truyền thống có thể được sử dụng để hỗ trợ điều trị thoái hóa khớp. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng điều quan trọng là thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi bắt đầu bất kỳ liệu pháp Đông y nào, để đảm bảo rằng chúng phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn và không tương tác xấu với các phương pháp điều trị hiện tại.

Dưới đây là một số liệu pháp Đông y phổ biến có thể được sử dụng để hỗ trợ điều trị thoái hóa khớp:

Thuốc bắc

Các loại thảo dược có thể được sử dụng dưới dạng thuốc bắc hoặc nấu chè để giảm đau và viêm nhiễm. Các thảo dược như câu đằng, hoàng kỳ, bạch quả và ngưu tất thường được sử dụng trong điều trị thoái hóa khớp.

Mát-xa

Mát-xa theo phong cách Đông y có thể giúp tăng tuần hoàn máu, giảm căng thẳng cơ bắp và giúp cải thiện linh hoạt.

Cạo gió

Phương pháp cạo gió có thể được sử dụng để làm giảm đau và cải thiện dòng chảy năng lượng trong cơ thể.

Nhiệt liệu pháp

Sử dụng nhiệt liệu pháp như ngâm chân trong nước muối khoáng ấm có thể giúp giảm đau và căng thẳng trong các khớp.

Tập thể dục nhẹ nhàng

Như tào phớ, yoga, và các bài tập tương tự có thể giúp cải thiện linh hoạt và cường độ cơ bắp, giúp hỗ trợ và bảo vệ khớp.

Dinh dưỡng và thảo dược

Một số thảo dược và thực phẩm như nấm linh chi, hạt chia, quả mâm xôi cũng được cho là có tác dụng hỗ trợ sức khỏe khớp.

 

Bệnh Lý Thường Gặp