Viêm xoang là gì?

Viêm xoang còn được gọi là viêm mũi xoang, là một tình trạng viêm nhiễm của niêm mạc xoang (các lỗ hở trong xương hàm và trán) do vi khuẩn, virus hoặc các tác nhân gây nhiễm trùng khác. Xoang là những khoang khép kín trong xương hàm và trán, chúng có chức năng sản xuất dịch nhầy mũi giúp làm ẩm và làm sạch mũi.

Khi niêm mạc xoang bị viêm nhiễm, nó có thể dẫn đến tình trạng sưng, viêm, và tăng tiết dịch nhầy trong khu vực này.

Phân loại viêm xoang

1.     Phân loại dựa trên mức độ triệu chứng

Viêm xoang cấp tính

Viêm xoang cấp tính xảy ra do nhiễm trùng hô hấp trên, triệu chứng cụ thể như (đau nhức đầu, chảy nước mũi/tắc mũi/nghẹt mũi, sốt, khứu giác giảm, hơi thở hôi, đau nhức vùng quanh mắt, mũi, má...). Bệnh thường hết sau khoảng 1-4 tuần điều trị.

Viêm xoang mạn tính

Khi các triệu chứng viêm xoang sau khi được điều trị vẫn không có dấu hiệu thuyên giảm, kéo dài hơn 12 tuần thì đồng nghĩa với việc căn bệnh đã chuyển sang mãn tính. Nguyên nhân dẫn đến viêm xoang mãn tính có thể do nhiễm trùng, nhưng đa số nguyên nhân là từ polyo mũi (khối u có cuống mềm hình thành ở niêm mạc) hay vách ngăn mũi bị lệch.

2.     Phân loại dựa trên vị trí viêm

Viêm xoang hàm trên

Xoang hàm trên nằm ở hai bên má, hướng về cánh mũi. Đây là xoang lớn nhất trong các loại xoang mặt. Biểu hiện xoang hàm trên là những cơn đau nhức vùng mặt, sưng đay má và quanh vùng mắt, có thể xuất hiện tình trạng đau nhức đầu.

Viêm xoang bướm

Xoang bướm là xoang nằm sâu nhất trong khoang mũi, nằm ở dưới sàng sọ, liên quan đến động mạch cảnh trong và thần kinh thị giác.

Viêm xoang sàng

Xoang sàng có nhiều hốc nhỏ nằm giữa hốc mắt và hốc mũi. Trong các xoang thì xoang sàng có kích thước nhỏ nhất trong các xoang. Có cấu trúc phức tạp nên đây là vị trí dễ bị viêm nhiễm. Người bị viêm xoang sàng sẽ cảm thấy đau nhức đầu ở vùng gáy kèm theo chảy dịch mủ và ho.

Viêm xoang trán

Xoang trán nằm ở vùng trán, khi bị tác động gây nhiễm trùng sẽ khiến người bệnh cảm thấy khó chịu, đau nhức vùng giữa trán lan sang 2 bên thái dương. Nếu không sớm được chữa trị, tình trạng bệnh sẽ trở nặng và xuất hiện cảm giảm đau vùng hốc mắt.

Viêm đa xoang

Trong quá trình niêm mạc của một hay nhiều xoang viêm cùng lúc do nhiễm khuẩn lan từ xoang này sang xoang khác, dị ứng, môi trường ô nhiều, suy giảm đề kháng, cấu trúc giải phẫu bất thường...

Triệu chứng và dấu hiệu viêm xoang

Triệu chứng của viêm xoang có thể biến đổi tùy theo mức độ và loại nhiễm trùng, nhưng những triệu chứng phổ biến bao gồm:

·         Đau đầu và đau mặt: Đau thường xuất phát từ vùng quanh mắt, trán và gò má. Đau có thể kéo dài và tăng cường khi cúi xuống hoặc nghiêng đầu.

·         Tắc nghẽn mũi: Mũi bị nghẽn hoặc tắc, gây khó khăn trong việc thở mũi. Người bệnh có thể cảm thấy sưng mũi và có áp lực trong vùng mũi và xoang.

·         Tiết dịch nhầy: Tiết dịch nhầy trong mũi có thể tăng cường, gây ra cảm giác ngứa và khó chịu. Dịch nhầy có thể chảy xuống sau họng, gây ho và đau họng.

·         Mất khứu giác: Viêm xoang có thể ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận mùi và vị.

·         Sưng mặt: Vùng quanh mắt và gò má có thể sưng và đỏ.

·         Sưng họng: Viêm xoang cũng có thể gây ra đau họng và khó chịu.

·         Mệt mỏi và sự không thoải mái: Viêm xoang có thể gây ra tình trạng mệt mỏi và sự căng thẳng do triệu chứng khó chịu.

·         Sốt và các triệu chứng nhiễm trùng: Trong trường hợp viêm xoang nhiễm trùng nặng, người bệnh có thể có sốt, cảm thấy mệt mỏi và đau nhức cơ thể.

Nếu bạn nghi ngờ mình bị viêm xoang, nên tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng để được chẩn đoán chính xác và nhận hướng dẫn về điều trị phù hợp.

Nguyên nhân gây viêm xoang

Viêm xoang thường xuất phát từ sự nhiễm trùng của niêm mạc xoang bởi vi khuẩn, virus hoặc các tác nhân gây nhiễm trùng khác. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến viêm xoang:

·         Nhiễm trùng vi khuẩn: Vi khuẩn là nguyên nhân phổ biến gây ra viêm xoang. Những vi khuẩn như Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae và Moraxella catarrhalis thường là nguyên nhân gây nhiễm trùng.

·         Nhiễm trùng virus: Các loại virus như virus cảm lạnh và virus cúm có thể gây viêm xoang. Nhiễm trùng virus thường ít nghiêm trọng hơn so với nhiễm trùng vi khuẩn.

·         Dị ứng: Một số người có thể phản ứng dị ứng với các tác nhân như phấn hoa, bụi mịn, nấm mốc, chất gây kích thích trong không khí gây ra tình trạng viêm mũi dị ứng. Dị ứng này có thể góp phần gây viêm xoang.

·         Các vấn đề cơ học: Sự cản trở trong quá trình thoát dịch nhầy khỏi xoang có thể gây tắc nghẽn và tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và nấm phát triển. Ví dụ, dịch nhầy dễ bị tắc do bướu mũi, biến dạng xương hàm, polyp mũi xoang, hoặc vết thương sau phẫu thuật mũi.

·         Sự biến đổi trong khoang mũi xoang: Những thay đổi trong cấu trúc khoang mũi xoang, chẳng hạn như cơ địa hoặc các tình trạng bẩm sinh, có thể làm cho việc thoát dịch khỏi xoang trở nên khó khăn và gây viêm nhiễm.

·         Môi trường: Môi trường có thể ảnh hưởng đến khả năng bảo vệ của niêm mạc mũi xoang khỏi nhiễm trùng. Hút thuốc lá, ô nhiễm không khí và các tác nhân khác có thể làm tăng nguy cơ viêm xoang.

Đối tượng dễ  bị viêm xoang

Mọi người đều có khả năng bị viêm xoang, nhưng có một số đối tượng có nguy cơ cao hơn về việc phát triển tình trạng viêm xoang do một số yếu tố liên quan đến lối sống, môi trường và di truyền.

·         Tiền sử dị ứng: có tiền sử dị ứng, dị ứng mũi.

·         Dị ứng khác: hen suyễn, viêm da dị ứng

·         Người hút thuốc hoặc tiếp xúc với môi trường ô nhiễm: Hút thuốc lá hoặc tiếp xúc thường xuyên với môi trường ô nhiễm

·         Các vấn đề cơ học trong mũi xoang: biến dạng xương hàm, polyp mũi xoang, bướu mũi

·         Sống trong môi trường khô hanh: niêm mạc mũi xoang dễ bị khô và dễ tổn thương, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và nấm phát triển.

·         Tiếp xúc với người bị nhiễm trùng: Viêm xoang có thể lây lan qua tiếp xúc với người bị nhiễm trùng, chẳng hạn qua tay và vật dụng tiếp xúc.

·         Tiếp xúc với tác nhân gây nhiễm trùng: Những người làm việc trong môi trường chất bẩn, hóa chất hoặc tác nhân gây nhiễm trùng có thể có nguy cơ cao hơn.

Điều trị viêm xoang

Viêm xoang có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào loại viêm xoang, mức độ nghiêm trọng và tình trạng sức khỏe cụ thể của từng người

Kháng sinh

Trong trường hợp viêm xoang do nhiễm trùng vi khuẩn, bác sĩ có thể kê đơn kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng. Tuy nhiên, viêm xoang dị ứng hoặc virus thường không đáp ứng với kháng sinh.

Thuốc kháng dị ứng

Đối với viêm xoang dị ứng, các loại thuốc kháng dị ứng như thuốc kháng histamin, kháng sinh dị ứng có thể được sử dụng để giảm triệu chứng và viêm.

Thuốc giảm đau và chống viêm

Thuốc như paracetamol hoặc ibuprofen có thể giúp giảm đau và viêm.

Thuốc xịt mũi

Thuốc xịt mũi chứa corticosteroid có thể giúp giảm viêm và tắc nghẽn mũi. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng trong thời gian dài.

Phẫu thuật

Trong những trường hợp nghiêm trọng hoặc không phản ứng với điều trị bằng thuốc, phẫu thuật có thể cần thiết. Phẫu thuật giúp loại bỏ polyp mũi xoang, sửa các vấn đề cơ học trong mũi xoang hoặc làm thoát dịch dễ dàng hơn.

Thay đổi lối sống

Duy trì lối sống lành mạnh, bao gồm việc tăng cường sức đề kháng bằng cách ăn uống cân đối, tập thể dục đều đặn và hạn chế tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng hoặc ô nhiễm có thể giúp kiểm soát viêm xoang.

Mẹo chữa viêm xoang tại nhà

Mặc dù việc tìm kiếm sự tư vấn và điều trị từ bác sĩ chuyên khoa là quan trọng nhất, nhưng dưới đây là một số mẹo có thể giúp bạn giảm nhẹ triệu chứng viêm xoang tại nhà:

·         Uống đủ nước: Uống đủ nước có thể giúp duy trì niêm mạc mũi ẩm và hỗ trợ quá trình thoát dịch nhầy.

·         Xông mũi: Thở hơi nóng hoặc hơi từ nồi nước sôi có thể giúp làm thông thoáng đường hô hấp, giúp dịch nhầy thoát ra dễ dàng hơn.

·         Tạo độ ẩm: Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ hoặc đặt một bát nước trong phòng có thể giúp duy trì độ ẩm trong không khí và làm giảm khô hanh.

·         Giảm tiếp xúc với tác nhân dị ứng: Tránh tiếp xúc với phấn hoa, bụi mịn, mốc và các tác nhân dị ứng khác có thể giúp giảm triệu chứng viêm xoang dị ứng.

·         Sử dụng thuốc không gây kích thích: Sử dụng thuốc mà bác sĩ đã kê đơn hoặc đã khuyên dùng, chẳng hạn như thuốc xịt mũi chứa corticosteroid hoặc các thuốc kháng dị ứng.