Bệnh cơ tim là bệnh gì?

Bệnh cơ tim là một nhóm các bệnh về cơ tim quan trọng và đa dạng, ảnh hưởng đến sự hoạt động của cơ tim thông qua rối loạn chức năng cơ học và chức năng điện học, hoặc cả hai. Các bệnh này thường dẫn đến phì đại hoặc giãn tâm thất không phù hợp, làm suy giảm khả năng bơm máu của tim.

Bệnh cơ tim có thể xuất phát ở cơ tim (bệnh cơ tim nguyên phát) hoặc là một phần của các rối loạn tổng thể trong cơ thể (bệnh cơ tim thứ phát).

Tính chất của bệnh cơ tim thường là sự thay đổi bất thường về kích thước, hình dạng hoặc cấu trúc của cơ tim. Điều này có thể bao gồm sự giãn nở, sự dày lên hoặc cứng lại của các thành cơ tim.

Phân loại bệnh cơ tim thường gặp 

Bệnh cơ tim là một nhóm các tình trạng bệnh lý ảnh hưởng đến cơ tim, và ba loại phổ biến nhất là bệnh cơ tim giãn nở, bệnh cơ tim phì đại và bệnh cơ tim hạn chế.

• Bệnh cơ tim giãn nở: Đây là dạng phổ biến nhất của bệnh cơ tim, thường gặp ở nam giới ở độ tuổi trung niên. Trong bệnh này, buồng tim chính, tâm thất trái, giãn to và không thể bơm máu hiệu quả. Nguyên nhân có thể là do nhiều yếu tố như tăng huyết áp kéo dài, bệnh mạch vành, hoặc cả hóa trị liệu, nghiện ma túy, rượu.
• Bệnh cơ tim phì đại: Đây là sự dày lên không bình thường của thành cơ tim, thường xuất hiện ở thành tâm thất trái. Bệnh này có thể gặp ở mọi độ tuổi và thường liên quan đến yếu tố di truyền, có thể do gen đột biến gây ra. Khi chụp X-quang, tim của những người mắc bệnh này thường được mô tả là "bóng tim to".
• Bệnh cơ tim hạn chế: Đây là tình trạng khi buồng tâm thất không thể đủ khả năng giãn ra để đổ đầy máu, làm giảm chức năng tâm trương. Đây là loại bệnh cơ tim ít gặp, thường do bệnh xơ hóa nội mạc cơ tim gây ra.

Các loại bệnh cơ tim này đều có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng và đòi hỏi sự quản lý và điều trị kỹ lưỡng.

Triệu chứng của Bệnh cơ tim

Triệu chứng của bệnh cơ tim có thể khác nhau tùy thuộc vào loại bệnh và mức độ nghiêm trọng của tình trạng sức khỏe. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến:

• Khó thở: Đây là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của bệnh cơ tim. Bệnh nhân có thể cảm thấy khó thở khi làm bất kỳ hoạt động vận động nào hoặc thậm chí khi nằm nghỉ.
• Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi không giải thích được có thể là một dấu hiệu của bệnh cơ tim, đặc biệt là khi không có hoạt động vận động nào.
• Đau ngực hoặc khó chịu trong ngực: Đau thắt ngực hoặc cảm giác nặng nề, ép buộc ở ngực có thể xuất hiện, thường xảy ra khi hoạt động hoặc trong tình trạng căng thẳng.
• Đau nhức cơ và khó chịu ở cổ, vai, hoặc lưng: Đây có thể là dấu hiệu của việc cơ tim không cung cấp đủ máu cho cơ bắp.
• Rối loạn nhịp tim: Sự không đều trong nhịp tim, nhịp tim nhanh hoặc chậm quá mức thường là dấu hiệu của vấn đề cơ tim.
• Chóng mặt hoặc cảm giác choáng váng: Đây là dấu hiệu của sự giảm cung cấp máu và dưỡng chất đến não.
• Phù và sưng tại các vùng khác nhau của cơ thể: Phù hoặc sưng ở chân, chân, hoặc bàn tay có thể xuất hiện do sự tích tụ chất lỏng do tim không bơm máu hiệu quả.
• Mất ý thức hoặc ngất xỉu: Đây là dấu hiệu nghiêm trọng và có thể chỉ ra một vấn đề cấp tính trong hệ thống tuần hoàn.

Nhớ rằng mỗi người có thể trải qua các triệu chứng khác nhau và các triệu chứng này cũng có thể biến đổi theo thời gian. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào, đặc biệt là khi chúng xuất hiện một cách đột ngột hoặc trở nên nghiêm trọng, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác.

Nguyên nhân gây ra bệnh cơ tim

Nguyên nhân chính xác gây ra bệnh cơ tim cho đến nay vẫn chưa được xác định rõ ràng. Nhưng một trong số các yếu tố nguy cơ dưới đây có thể là nguyên nhân phát triển bệnh bao gồm:

Di truyền

Có yếu tố di truyền trong một số trường hợp, nhất là trong bệnh cơ tim phì đại.

Tăng huyết áp kéo dài

Áp lực máu cao liên tục có thể gây ra tổn thương cho thành cơ tim.

Tổn thương cơ tim sau nhồi máu cơ tim

Một cú đau tim (nhồi máu cơ tim) có thể gây ra tổn thương cho cơ tim và dẫn đến phát triển bệnh cơ tim sau này.

Bệnh tim mạch khác

Các bệnh tim mạch khác như bệnh mạch vành, bệnh van tim, hoặc rối loạn nhịp tim có thể tăng nguy cơ mắc bệnh cơ tim.

Bệnh rối loạn chuyển hóa

Tiểu đường, cường giáp, béo phì có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh cơ tim.

Biến chứng trong thai kỳ

Một số vấn đề sức khỏe trong thai kỳ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe cơ tim của mẹ và thai nhi.

Thiếu hụt vitamin và khoáng chất

Thiếu hụt các dưỡng chất như vitamin B1 có thể ảnh hưởng đến sức khỏe cơ tim.

Sử dụng thuốc hóa trị hoặc xạ trị

Một số loại thuốc và liệu pháp hóa trị hoặc xạ trị được sử dụng để điều trị ung thư có thể có tác động tiêu cực đến cơ tim.

Nghiện rượu và sử dụng ma túy

Sử dụng rượu và ma túy có thể gây ra tổn thương cho cơ tim và gây ra các vấn đề sức khỏe liên quan đến tim mạch.

Đường lây truyền bệnh Cơ tim

Bệnh cơ tim không phải là một bệnh lây truyền từ người bệnh sang người khỏe mạnh thông qua các phương tiện như tiếp xúc vật lý hay tiếp xúc gần gũi. Thay vào đó, bệnh cơ tim thường có mối liên hệ với yếu tố di truyền. Người mang gen đột biến có thể có nguy cơ cao hơn mắc phải các loại bệnh cơ tim, bao gồm cả cơ tim phì đại.

Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp bệnh cơ tim đều do di truyền. Nhiều yếu tố khác như lối sống, môi trường, và các bệnh lý khác cũng có thể đóng vai trò trong phát triển của bệnh cơ tim. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì một lối sống lành mạnh và thực hiện các biện pháp phòng ngừa để giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Đối tượng nguy cơ bệnh Cơ tim

Bệnh cơ tim có thể ảnh hưởng đến mọi đối tượng và nhóm tuổi, nhưng thường xuất hiện nhiều nhất ở nam giới ở độ tuổi trung niên. Đối tượng nguy cơ mắc bệnh cơ tim bao gồm những người có các yếu tố nguy cơ như bệnh tăng huyết áp, nghiện rượu, ma túy, người có tiền sử gia đình về bệnh cơ tim, và những người điều trị ung thư sử dụng hóa trị hoặc xạ trị.

Bệnh cơ tim giãn nở đặc biệt nghiêm trọng, với tỷ lệ tử vong khá cao sau một thời gian. Các yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển bệnh cơ tim giãn nở bao gồm bệnh động mạch vành nặng, bệnh tuyến giáp, tiểu đường, bất thường ở van tim, nghiện rượu, viêm tim do virus, sử dụng các loại thuốc độc hại cho tim, cũng như phụ nữ sau sinh mắc bệnh cơ tim chu sinh.

Điều quan trọng là nhận biết và kiểm soát các yếu tố nguy cơ này để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh cơ tim và cải thiện sức khỏe tim mạch.

Phòng ngừa bệnh Cơ tim

việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa và thay đổi lối sống là một phần quan trọng của việc duy trì sức khỏe tim mạch và ngăn chặn sự phát triển của bệnh cơ tim. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa cơ bản:

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Bao gồm việc tăng cường tiêu thụ rau quả tươi, giảm muối và hạn chế chất béo, giúp kiểm soát huyết áp và mỡ trong máu.
• Duy trì cân nặng ổn định: Việc duy trì cân nặng ở mức khoa học và lành mạnh có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
• Giải tỏa căng thẳng và áp lực: Các kỹ thuật giảm căng thẳng như thiền, yoga, và thư giãn có thể giúp giảm stress và cải thiện sức khỏe tim mạch.
• Hoạt động thể chất đều đặn: Thực hiện các hoạt động thể chất như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, hay tham gia các lớp thể dục đều đặn giúp cải thiện sức khỏe tim mạch.
• Hạn chế sử dụng chất kích thích: Hút thuốc lá, sử dụng thuốc lá, và uống rượu bia có thể tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, vì vậy việc hạn chế hoặc ngừng sử dụng chúng là quan trọng.
• Tránh làm việc gắng sức: Tránh các hoạt động vận động quá mức có thể gây ra căng thẳng không cần thiết cho tim mạch.

Những biện pháp này không chỉ giúp ngăn chặn sự phát triển của bệnh cơ tim mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống và sức khỏe tổng thể.

Một số biện pháp dùng để chẩn đoán bệnh cơ tim

Một số phương pháp chẩn đoán thường được sử dụng để xác định và đánh giá bệnh cơ tim:

Chụp X-quang vùng ngực

X-quang tim là một công cụ hữu ích để đánh giá kích thước và hình dáng của tim. Nó có thể phát hiện các biểu hiện của bệnh tim như phì đại, co bóp hoặc dị dạng cấu trúc tim.

Siêu âm tim

Siêu âm tim tạo ra hình ảnh chân thực của tim bằng cách sử dụng sóng âm. Nó cho phép bác sĩ kiểm tra kích thước, hình dáng và chức năng của các cấu trúc trong tim, cũng như đánh giá chuyển động của tim.

Điện tâm đồ (ECG)

ECG ghi lại hoạt động điện của tim và được sử dụng để đánh giá nhịp tim, phát hiện rối loạn nhịp và đánh giá vấn đề điện tâm đồ.

Cộng hưởng từ tim (MRI)

MRI cung cấp hình ảnh chi tiết của tim và các cấu trúc xung quanh bằng cách sử dụng từ trường mạnh và sóng radio. Nó có thể được sử dụng để đánh giá chức năng và cấu trúc của tim.

Chụp cắt lớp vi tính bằng máy tính (CT)

CT scan tim tạo ra hình ảnh cắt lớp chi tiết của tim, cung cấp thông tin về cấu trúc và hình dáng của tim cũng như các mạch máu xung quanh.

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu có thể cung cấp thông tin về các dấu hiệu và chỉ số huyết khác nhau, như enzyme tim, troponin và B-type natriuretic peptide (BNP), có thể giúp trong việc xác định nếu có sự tổn thương cho tim.

Xét nghiệm di truyền hoặc sàng lọc

Xét nghiệm di truyền và sàng lọc có thể được thực hiện để xác định các yếu tố di truyền có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh cơ tim.

Thông tim

Thông tim là một thủ tục giúp xác định các vấn đề cơ tim bằng cách đưa một ống nhỏ qua mạch máu từ chân lên tim và tiêm chất tương phản để tạo ra hình ảnh của tim bằng tia X.

Các biện pháp điều trị bệnh Cơ tim

điều trị bệnh cơ tim thường bao gồm một loạt các biện pháp nhằm kiểm soát các triệu chứng và ngăn chặn sự tiến triển của bệnh. Dưới đây là một số biện pháp điều trị cụ thể:

• Thay đổi lối sống lành mạnh: Điều này bao gồm thay đổi chế độ ăn uống để ăn nhiều rau củ và hoa quả, giảm muối và chất béo, duy trì cân nặng lành mạnh, thực hiện hoạt động thể chất đều đặn và giải tỏa căng thẳng.
• Sử dụng thuốc: Thuốc được sử dụng để điều trị bệnh cơ tim bao gồm các loại thuốc chống loạn nhịp, thuốc giảm huyết áp, thuốc chống đông, thuốc giảm viêm và thuốc lợi tiểu.
• Can thiệp hoặc phẫu thuật cấy ghép thiết bị hỗ trợ tim: Một số thiết bị như máy tái đồng bộ tim (CRT), máy khử rung tim (ICD), máy tạo nhịp tim và thiết bị hỗ trợ thất trái (LVAD) có thể được cấy ghép để hỗ trợ hoạt động tim.
• Phẫu thuật cắt bỏ cơ và cấy ghép thiết bị hỗ trợ tim: Một số phẫu thuật như septal myectomy và cấy ghép thiết bị hỗ trợ tim như CRT, ICD và LVAD có thể được thực hiện để cải thiện chức năng tim.
• Ghép tim: Trong trường hợp nặng nề, khi các biện pháp điều trị khác không hiệu quả, ghép tim có thể là phương pháp cuối cùng để cải thiện sức khỏe của bệnh nhân.

Lưu ý, việc lựa chọn phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe cụ thể của từng bệnh nhân, và quyết định cuối cùng thường được đưa ra bởi bác sĩ chuyên khoa sau khi đánh giá kỹ lưỡng.